Brein de Baas

Soms kies je er bewust voor alcohol te drinken, een andere keer gaat het onbewust. Bijvoorbeeld als je op een feestje het volgende drankje alweer hebt gepakt. Je hebt vaak geen controle over deze onbewuste, automatische reactie. Net als met andere gewoontes (zoals typen of autorijden), kun je door herhaalde oefening een nieuwe automatische reactie aanleren. Dit leert de Breindebaas-training je. 

Tijdens een training worden 100 afbeeldingen van drankjes getoond. Het is de bedoeling dat je de alcoholische drankjes van je af ‘swiped’ en de niet-alcoholische drankjes naar je toe ‘swiped’. De uitdaging is dit zo snel en nauwkeurig mogelijk te doen. Aan het eind van iedere sessie krijgen deelnemers hun score te zien. Een hoge score is mooi, maar de echte winst zit in de hersentraining die met het spel wordt gedaan. Door de training veranderen de onbewuste processen die een alcoholverslaving in stand houden. De training is een soort hersengymnastiek, waarbij de deelnemers een nieuwe automatische reactie aanleren. De app is gebaseerd op een bestaande en succesvolle computerversie van de training die tot nu toe vooral in de verslavingskliniek wordt gebruikt. 

Op basis van prevalentie onderzoek wordt geschat dat ruim 10% van de Nederlanders tussen de 16 en 69 jaar veel drinkt en daarvan problemen ondervindt. Die problemen lopen uiteen van drinken om zorgen te vergeten of om meer zelfvertrouwen te krijgen, maar ook black-outs, stiekem drinken, maaltijden overslaan, alcohol-ongevallen, regelmatige dronkenschap en diverse sociale problemen. 

Voor probleemdrinkers is de drempel om naar een verslavingstherapeut te gaan hoog. Deze serious game app biedt een laagdrempelige vorm van hulp die snel en altijd binnen bereik is, ook op moeilijke momenten. Brein de Baas app maakt gebruikt van cognitieve bias modification (CBM), een vorm van online therapie. Je kan de app zien als een online-hersenspoeling voor een goed doel. De app is super eenvoudig en makkelijk in gebruik. Bij de ontwikkeling waren drie hoofddoelen: 

• Een toegankelijke training beschikbaar stellen aan een grote groep probleemdrinkers. 
• Een simpel te gebruiken app, met duidelijke visuele vormgeving. 
• In een pilot studie aantonen dat de app effectief is en dat gebruikers van de app er tevreden mee zijn. 

Onderzoek naar effectiviteit

In 2016 heeft er een pilot onderzoek plaatsgevonden waarin werd gekeken of de training ook werkt buiten de verslavingszorg. Daarbij zijn drie zaken van belang: of het gebruik van de app leidt tot een afname van alcoholconsumptie, in hoeverre deelnemers de app volgens voorschrift gebruiken (therapietrouw) en de algehele tevredenheid met de app. 

• Bereik probleemdrinkers 
  De pilot studie laat zien dat de app problematische drinkers echt bereikt (n=1082). Men drinkt 36.6 standaardglazen alcohol per week waarvan mannen 42.4 glazen en vrouwen 28.5 glazen. Ruim 93% van voldoet aan de criteria voor problematisch drinken.  

• Afname alcoholgebruik 
  410 deelnemers stuurden de vragenlijst in die we drie weken na de start toestuurden. De wekelijkse consumptie blijkt afgenomen met 7.8 glazen per week. Bij mensen die de aanbevolen 6 trainingssessies volgden is de afname zelfs 10.7 glazen per week.  

• Tevredenheid 
  Mensen zijn blij met de eenvoud en het gebruiksgemak. De app helpt echt om bewuster met alcohol om te gaan.  

• Therapietrouw 
  Bijna 80% heeft vier of meer trainingssessies afgerond. Dat is veel in vergelijking met de therapietrouw bij vergelijkbare trainingen. We zorgden voor tussentijdse aanmoediging na 20, 50 plaatjes (Halverwege! Ga zo door.) en na 80 plaatjes (Je bent er bijna!) Met terugkoppeling aan het einde m.b.t. snelheid en percentage goede antwoorden (game) voor een betere volgende keer. 

Brein de baas is ontwikkeld door Tactus Verslavingszorg, Universiteit van Amsterdam, Universiteit Twente en Saxion Hogeschool, met behulp van een NWO-KIEM financiering. Het is bedoeld om de hersenen te trainen alcohol te weerstaan. Hier is al veel onderzoek naar gedaan, met wisselende resultaten. Brein de baas wordt momenteel onderzocht op effectiviteit voor mensen met LVB en verslaving.

Kosten

De app Brein de Baas is gratis te downloaden via Google Play. Let op: dit is een nieuwe versie die geen gebruik maakt van een inlogcode.