Weet Wat Je Kan LVB

De module is bedoeld voor cliënten met een Licht Verstandelijke Beperking (IQ tussen 50/55 en 85), die vanwege grensoverschrijdend gedrag in de strafrechtketen terecht zijn gekomen, of dreigen daarin terecht te komen. 

In de module worden cliënten geïnformeerd over hun LVB en gewezen op het risico dat zij door hun LVB lopen om 'in de problemen te komen' en op de manieren om dat risico te verkleinen. Maar ook wordt de aandacht gevestigd op hun sterke kanten, waarmee zij hun zelfvertrouwen kunnen vergroten. De module richt zich nadrukkelijk (ook) op dagelijks begeleiders en naasten, die immers een belangrijke ondersteunende rol hebben voor iemand met een LVB. 

Er worden in totaal zeven thema's behandeld:

• Jezelf leren kennen (inleiding, uitleg van het begrip LVB);
  LVB in het dagelijks leven (lastige situaties en nare ervaringen ten gevolge van een LVB);
  Zelfvertrouwen (sterke kanten en coping strategieën voor een goed zelfbeeld);
  Vooruit komen (praktische tips en coping strategieën);
  Problemen voorkomen (onderkennen kwetsbaarheid en coping strategieën);
• Je laten horen (vaardigheden voor hulp vragen en opkomen voor eigen behoeftes);
• Een goede toekomst (plannen voor de toekomst rekening houdend met LVB).

De modules zijn in eigen tempo (en op elk gewenst moment) te maken, gemakkelijk terug te kijken en kunnen samen met de trainer worden doorgelopen. Het gebruik van filmpjes en illustraties in strip-vorm maken de module toegankelijk en aantrekkelijk. 

De module "Weet wat je kan" is gericht op het informeren van patiënten met een lichte verstandelijke beperking (LVB) over hun beperking en hen daarnaast de handvaten te bieden om hiermee om te gaan. In het forensische veld zijn cliënten met een LVB oververtegenwoordigd. Deze mensen hebben vaak weinig besef van hun beperking, overschatten zichzelf en worden ook vaak overvraagd. De combinatie van de beperking zelf, faalervaringen en ongunstige omgevingsfactoren vormt een voedingsbodem voor gedragsproblematiek, waaronder delictgedrag. De LVB zelf is niet te behandelen, maar psycho-educatie kan de kans op faalervaringen verminderen en de bereidheid om hulp aan te nemen vergroten.  Psycho-educatie is bij deze doelgroep dan ook een belangrijke voorwaarde voor succesvol behandelen van het risicogedrag (responsiviteitsbeginsel). 

In de module Weet Wat Je Kan worden cliënten gewezen op het risico dat zij door hun LVB lopen om 'in de problemen te komen' en de manieren om dat risico te verkleinen. Maar ook wordt de aandacht gevestigd op hun sterke kanten, waarmee zij hun zelfvertrouwen kunnen vergroten. De module richt zich nadrukkelijk (ook) op dagelijks begeleiders en naasten, die immers een belangrijke ondersteunende rol hebben voor iemand met een LVB. 

Weet Wat Je Kan is ontwikkeld door Trajectum in samenwerking met Transfore, Minddistrict en met financiering van Kwaliteit Forensische Zorg (KFZ).

Product

Weet Wat Je Kan bestaat naast deze e-module ook uit een module bestaande uit: 

• Handboek
• Trainershandleiding
• Werboek voor cliënten
• Werkboek voor naasten
• Samenvattende kaarten (kaartenset)

Alle materialen van de module Weet Wat Je Kan zijn kosteloos te downloaden van de websites van KFZ, Trajectum en Transfore. Voor de online module is een abonnement op het e-health platform van Minddistrict, Karify of Jouw Omgeving vereist. 

Voor de e-module is een instructiefilm beschikbaar. De instructiefilm kan zowel voor scholing als voor presentatiedoeleinden gebruikt worden. Hij bestaat uit acht delen die los van elkaar bekeken kunnen worden. Samen geven ze een goed beeld van de module in de praktijk: 

• Instructiefilm 1: Introductie
• Instructiefilm 2: Uitgangspunten
• Instructiefilm 3: Ervaringsdeskundigen aan het woord
• Instructiefilm 4: Productinformatie
• Instructiefilm 5: bestaande uit 7 thema's (Jezelf leren kennen, LVB in het dagelijks leven, Zelfvertrouwen, Vooruit komen, Problemen voorkomen, Je laten horen, Een goede toekomst
• Instructiefilm 6: Tips aan de trainer
• Instructiefilm 7: Trainers aan het woord
• Instructiefilm 8: Indicaties

Onderzoek naar Weet Wat Je Kan
In 2023 hebben de ontwikkelaars van Weet Wat Je Kan een rapport opgeleverd bij KFZ over de doorontwikkeling van de e-module van WWJK. Een van de resultaten is dat er in het handboek en de trainershandleiding meer aandacht besteed wordt aan wat blendend handelen is en hoe de module blended aangeboden kan worden. 

Wie gaat het uitvoeren en is training noodzakelijk?

Diverse disciplines met een HBO opleidingsniveau of hoger kunnen de module uitvoeren. Kortdurende scholing is noodzakelijk, deze kan ten dele via zelfstudie worden doorlopen. Daarvoor zijn beschikbaar de trainershandleiding en de instructiefilm. De instructiefilm is bedoeld voor zelfstudie vooraf, en bestaat uit acht afzonderlijke delen. De trainershandleiding geeft praktische handreikingen per sessie. Verder bestaat er een workshopprogramma waarvoor train-de-trainers ingehuurd kunnen worden. Dit programma kan op maat gemaakt worden. Na overleg met de ontwikkelaars kan een instelling dit programma ook zelf uitvoeren.

Wat is er nodig voor implementatie?

Een draagvlak om de module op te nemen in het zorgprogramma, en verder facilitering van de trainers. Er hoeven geen materiaalkosten (anders dan printkosten) te worden gemaakt voor de papieren materialen. De online module vergt een abonnement bij een EHealth platform. De kortdurende scholing moet worden bekostigd.

Tijdspad en ureninvestering (zie verder de trainershandleiding)
Gemiddeld aantal bijeenkomsten: flexibel

Richtlijn individueel: 4 - 9 met cliënt, 1 - 3 met naasten
30 à 45 minuten per keer contacttijd plus 15 a 30 minuten voor- en nawerk.

Richtlijn groep: 7 - 16-wekelijkse bijeenkomsten
60 à 90 minuten contacttijd plus 30 a 45 minuten voor- en nawerk

Gemiddelde looptijd van de module: 3 a 4 maanden

Artikelen

Artikel Weet Wat Je Kan - Ervaringen met psycho-educatie voor cliënten en hun naasten over leven met een lichte verstandelijke beperking. 

Weet Wat Je Kan is door de Erkenningscommissie beoordeeld als Goed Onderbouwd. Het beoordelingsrapport is hier te lezen.